Prawdziwy czy fake? Czyli: kto jest w sieci oficjalnie?

Zainspirowana masową pomyłką, jaką w środę wywołał nieoficjalny – jak się okazało – profil prezentujący postać premiera Mateusza Morawieckiego, działający na Facebooku pod nazwą użytkownika @MateuszMorawieckiPremier, postanowiłam sprawdzić, czy prawdziwe konta polskich instytucji publicznych na FB da się łatwo odróżnić od kont fake`owych, podszywających się lub satyrycznych. Wyniki nie napawają optymizmem.

Zanim je przedstawię, krótkie wprowadzenie. Profil „Premier Mateusz Morawiecki” na FB zamieścił w środę po południu, po wcześniejszym wystąpieniu premiera w Parlamencie Europejskim, zdjęcie premiera oraz wpis o treści: „Panie Premierze wielki szacunek oraz słowa wdzięczności dla Pana”. Brzmiało tak, jakby premier sam sobie składał wyrazy szacunku – śmiesznie.  Jak wielu innych użytkowników, próbowałam sprawdzić, czy mamy do czynienia z oficjalnym kontem Mateusza Morawieckiego, czy nie. Nie było to wcale oczywiste. Konto odsyła bowiem na oficjalną stronę internetową Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: www.premier.gov.pl, jest właściwie przyporządkowane, jeśli chodzi o kategorię (polityk), a w informacjach podaje taką notkę: „Mateusz Jakub Morawiecki (ur. 20 VI 1968) – od 16 X 2015 wicepremier w rządzie PiS, 8 XII 2017 roku desygnowany przez prezydenta na Prezesa Rady Ministrów.” Zawiera ona dwa błędy w datach, ale nie są łatwe do wyłapania na pierwszy rzut oka. Posty na tym koncie to głównie linki z oficjalnej strony Kancelarii Premiera – czyli nie ma tam nic poza oficjalnym przekazem. Na dodatek na Facebooku nie ma innej strony personalnej (poza instytucjonalną Kancelarii) Mateusza Morawieckiego, co pogłębia zamieszanie.

Oficjalne dementi Kancelarii Premiera z informacją, że wskazany fanpage nie jest oficjalny, pojawiło się wieczorem.

moraw2

Do tego czasu informacja o śmiesznym poście zdążyła rozpowszechnić się w mediach społecznościowych. Jedni się śmieli, inni twierdzili, że to fake news. Jeszcze inni podkreślali, że stronę od razu można rozpoznać jako nieoficjalną, ponieważ nie została zweryfikowana przez Facebooka (nie ma specjalnego oznaczenia – niebieskiego znaczka) ani nie zawiera informacji, iż jest to oficjalny fanpage premiera. A skoro tak, to na pewno nie jest kontem oficjalnym i należy je traktować jako podszywające się pod szefa rządu.

Taka koncepcja rozpoznawania fanpage`y wydaje się logiczna – tyle że ma się nijak do rzeczywistości. Analizuję profile instytucji publicznych od dawna, wiem więc, że nie ma w Polsce wypracowanych żadnych spójnych standardów funkcjonowania instytucji w mediach społecznościowych. To sprawia, że każda strona działa na swoich zasadach i często trudno jest ustalić, czy mamy do czynienia z kontem oficjalnym czy nie.

Ale w tej sytuacji postanowiłam to po prostu policzyć.  Przeanalizowałam 45 kont ogólnopolskich instytucji publicznych, działających na Facebooku. Prezentuję stan tych kont na godz. 22.00 4 lipca 2018 r. – informacje w stopce strony bardzo łatwo jest zmienić, dlatego podaję dokładną datę.

Co się okazało? Zaledwie osiem analizowanych kont to konta zweryfikowane za pomocą narzędzia, które udostępnia do tego celu FB – takie strony mają charakterystyczny niebieski znaczek obok nazwy strony. Na kolejnych 13 stronach znalazłam informację, że są to konta oficjalne tych instytucji. Na trzech pojawiły się informacje, które można by uznać za świadczące o oficjalnym profilu (że są prowadzone przez zespół prasowy działający w tej instytucji). Natomiast aż 21 profili ogólnopolskich instytucji publicznych funkcjonuje bez weryfikacji oraz bez informacji, że mamy do czynienia z ich oficjalnym profilem.

Szczegółowe zestawienie:

Konta zweryfikowane: Kancelaria Premiera, Sejm RP, Senat RP, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Sprawiedliwości, Państwowa Komisja Wyborcza.

Konta z informacją, że są to konta oficjalne (oraz dwa inne, które można tak zakwalifikować): Kancelaria Prezydenta, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, MSWiA, Ministerstwo Środowiska, NBP, KSAP, Rzecznik Finansowy, GDDKiA, Sąd Najwyższy, Rzecznik Praw Dziecka, CBA, Straż Graniczna, Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych, Dowództwo Garnizonu Warszawa.

Konta bez weryfikacji i bez informacji o koncie oficjalnym: Policja, Instytut Pamięci Narodowej, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Komisja Nadzoru Finansowego, Wojska Obrony Terytorialnej, Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych, Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Energii, Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwo Zdrowia, Najwyższa Izba Kontroli, NFOŚiGW, Rzecznik Praw Obywatelskich (profil dot. spotkań regionalnych), Krajowa Rada Sądownictwa, Lasy Państwowe, Agencja Mienia Wojskowego.

Przykłady:

 

Czy to źle świadczy o tych instytucjach? Niekoniecznie. Po pierwsze – z weryfikacją na FB nie jest ani szybko, ani prosto, ani jednoznacznie. Zacytuję tu informację zamieszczoną przez support Facebooka na portalu: „Niektóre strony i profile są weryfikowane przez serwis Facebook, aby poinformować użytkowników, że są autentyczne. Niebieski symbol na stronie lub profilu oznacza potwierdzenie Facebooka, że jest to autentyczna strona lub profil osoby publicznej, marki lub firmy z branży mediów. Pamiętaj, że nie wszystkie osoby publiczne, celebryci i marki na Facebooku otrzymują niebieskie oznaczenie. Szary symbol  na stronie oznacza potwierdzenie Facebooka, że jest to autentyczna strona danej firmy lub organizacji.”

Żeby była jasność – wskazane instytucje nie mają również znaczków szarych.

Jak widać, sam Facebook przyznaje, że nie wszyscy otrzymują niebieskie odznaczenie, a jednocześnie nie wyjaśnia, kto i dlaczego miałby go nie otrzymać. Z praktyki wiadomo również, że weryfikacja następuje często po długim, czasem wielomiesięcznym okresie oczekiwania i nigdy nie wiadomo, kiedy upragniony znaczek wreszcie się pojawi.

Oczywiście, każda instytucja może na swoim profilu napisać, że jest on oficjalny. Ponieważ nie ma jednak ustalonych standardów funkcjonowania instytucji w sieci, nie wszystkie instytucje to robią, bo nie zawsze mają taką potrzebę. Wiele uważa, że oficjalne logo, oficjalne adresy stron internetowych, maili oraz siedziby instytucji, do tego informacje historii czy misji – to wystarczające dane potwierdzające, że odbiorca ma do czynienia z oficjalnym fanpage`em. Z drugiej jednak strony takie dane może dziś wstawić każdy, jeśli więc zechce, bardzo łatwo podszyje się pod instytucję.  Oczywiście, każdy może napisać również, że prowadzi oficjalny fanpage…

Płyną z tego dwa wnioski. Po pierwsze: w dzisiejszym świecie, jeśli ktoś zechce podszyć się pod instytucję czy osobę publiczną w sieci, zrobi to i na dodatek nie będzie to trudne. Tego typu dezinformujące posty jak ten dotyczący premiera Morawieckiego po prostu będą się pojawiać.

Drugi wniosek jest bardziej konstruktywny: warto wprowadzić spójne standardy funkcjonowania instytucji publicznych w mediach społecznościowych. Właśnie po to, byśmy my, odbiorcy, nie mieli wątpliwości, z czym lub z kim mamy do czynienia.

 

 

Co wie o Tobie Facebook? Przekonaj się!

Co wie o Tobie Facebook? Więcej niż byś chciał, to akurat jest pewne. Za chwilę podam Ci prosty sposób, jak się tego dowiedzieć. Ale najpierw chcę, żebyś wiedział, z czym przyjdzie Ci się zmierzyć.

Wyobraź sobie, że Twoja placówka pocztowa przechowuje kopię każdego Twojego listu i przesyłki. Pracownicy poczty czytają listy (!) i katalogują je w odpowiednich przegródkach wielkiej szafy z setkami szufladek –  wszystkie są przeznaczone na informacje o Tobie. Są tam nie tylko listy, ale i informacje o przesyłkach, adresy odbiorców, miejsca, z których słałeś wakacyjne widokówki (razem z datami), spis przedmiotów, które wysłałeś babci czy przyjacielowi.  Jednym słowem – możesz tam znaleźć informacje o całej swojej nadawczo-odbiorczej aktywności, łącznie z treścią zaklejonych listów.  Dostęp do tej szafy masz nie Ty, lecz pracownicy placówki. System katalogowania jest przemyślnie urządzony, doskonały do prowadzenia analiz, oceniania, co lubisz, a czego nie, z którym politykiem Ci po drodze, z kim lubisz rozmawiać, z kim się pokłóciłeś, kto do Ciebie napisał, że Cię nienawidzi, a kto, że kocha….

Czujesz dreszczyk emocji? To opowieść prawdziwa, tyle że nie o poczcie (która, w co wierzę, chroni prywatność swoich klientów), ale o Facebooku. Jedyna różnica jest taka, że nikt tego nie robi ręcznie, bo dane gromadzi i analizuje komputer, nie pracownicy. Możesz bardzo szybko przekonać się o prawdziwości tej historii. Wystarczy, że pobierzesz z Facebooka kopię swoich danych. Jest już taka możliwość. Trzeba zalogować się na swoje konto, wejść w  „Uustawienia” i na podstronie „Ogólne” kliknąć w opcję „Pobierz kopię swoich danych”. Po jakimś czasie na maila dostaniesz całe swoje archiwum. Warto to zrobić, warto tę kopię dokładnie obejrzeć. Robi wrażenie. Powiedziałabym – piorunujące.

 

Myślisz, że na Messengerze wysyłasz naprawdę prywatne wiadomości?

Zajmuję się mediami społecznościowymi zawodowo i od dawna mam świadomość, że te usługi są bezpłatne dla użytkowników tylko pozornie. Bo płacimy za nie jedną z najdroższych dziś na świecie walut – swoimi danymi. Znam regulamin FB i wiem, jakie dane pobiera. Ale zobaczenie ich wszystkich razem, skonfrontowanie faktów z moją własną Facebookową rzeczywistością… Uff.

Na początku wygląda to tak:

fb1

Już sam rozmiar pliku robi wrażenie – u mnie 1,4 GB. Po otwarciu okazuje się, że jest tam naprawdę wszystko. Nie wzrusza mnie archiwum wszystkich moich wpisów na FB, a stare zdjęcia sprawiają, że czuję się nieco sentymentalnie.  Ale gdy otwieram pełną listę (ze wszystkich lat użytkowania konta) moich znajomych i widzę, że przy każdym nazwisku widnieje data przyjęcia go do grona znajomych, a przy niektórych – także usunięcia, zablokowania czy wyciszenia, robi mi się nieco mniej sympatycznie. Bo co prawda ja to wszystko wiem, ale – przecież poza mną wie też ktoś jeszcze.  Gdy wchodzę do katalogu „Messenger”, są tam wszystkie wiadomości, jakie kiedykolwiek dostałam i kiedykolwiek napisałam. Każdy emotikon. Każde wyznanie. Każde przekleństwo. Z datą, godziną, czasem też – z lokalizacją. Odkrywam także te wiadomości, które trafiają do katalogu „Inne” i z tego powodu części z nich nigdy nie widziałam. W sumie – pewnie tysiące postów. Tak, wiem, wszyscy w branży social media wiedzą – Messenger przechowuje historię rozmów, więc nic dziwnego, że można je wszystkie zobaczyć w kopii swoich danych. Ale zobaczenie ich wszystkich razem daje natychmiastowy pogląd na to, jak dużo jest tych danych. Jak wiele informacji na swój własny temat przekazujemy Facebookowi. (Ps. Jeśli do tej pory nie zastanawiałeś się nad tym, że FB archiwizuje treść Twoich wiadomości z Meesengera – nie martw się, nie świadczy to źle o poziomie Twojej ogólnej wiedzy Po prostu nie musiałeś się nad tym zastanawiać, a FB – umówmy się – niespecjalnie zależało, byś miał tego głęboką świadomość.)

 

Google i nagrania rozmów telefonicznych

Podobne uczucie towarzyszyło mi, gdy sprawdziłam, co zapisuje na mój temat Google, wykorzystując fakt, że mam konto na Gmailu, na które jestem zalogowana w swoim smartfonie. Wiecie doskonale, że do uruchomienia części funkcjonalności w systemie Android trzeba mieć konto na Gmailu. Google ułatwia nam życie, ale też zbiera dane. Chociażby historię wszystkich odwiedzonych przez nas stron internetowych – doskonałe informacje do targetowania reklam. Warto wiedzieć, że jeśli choć raz wykorzystaliśmy funkcję głosowego wybierania  w swoim telefonie, Google nagrywa również fragmenty naszych rozmów telefonicznych. I gromadzi, gromadzi, gromadzi… Chcesz sam to sprawdzić? Nic prostszego. Wystarczy wejść na stronę history.google.com i zalogować się na swoją pocztę Gmail.  

 

System ochrony danych – niezbędny!

Uważam, że każdy powinien sprawdzić, jakie dane gromadzą o nas ci internetowi giganci. Zwłaszcza powinny to zrobić osoby odpowiadające za stanowienie prawa – na poziomie polskim i europejskim. Bo chyba dopiero zobaczenie na własne oczy ogromu zgromadzonych danych na swój temat pozwoli wielu osobom zrozumieć, jak istotne jest zbudowanie perfekcyjnie działającego systemu ochrony tych danych. Bo problem tak naprawdę nie leży w tym, że Facebook i Google zbierają nasze dane – w sumie wszyscy o tym doskonale wiemy. Problem leży w tym, komu te dane udostępniają i na jakich zasadach. Po rewelacjach dotyczących Cambridge Analytica, która zgromadziła 50 milionów wyników dotyczących setek tysięcy Amerykanów wiadomo, że te dane wychodzą poza FB i jego pracowników. Że analizują je nie tylko Facebookowe czy Googlowskie algorytmy, ale też – właśnie, czyje jeszcze? Kto jeszcze może odczytać nasze niby prywatne wiadomości na Messengerze? Kto ma dostęp do plików z fragmentami naszych telefonicznych rozmów? Mamy prawo to wiedzieć!

Żeby skutecznie domagać się egzekwowanie tego prawa, zrób dziś pierwszy krok. Ściągnij kopię swoich danych z Facebooka. I przeczytaj, co wie o Tobie Facebook. Zajrzyj na stronę Google – i sprawdź, jakie fragmenty Twoich rozmów przechowuje. Świadomość całego mechanizmu to podstawa do tego, by go zmienić.

Ps. Szanowni czytający to eksperci od social media – to nie jest tekst adresowany do Was. Wy oczywiście wiecie wszystko na temat gromadzenia danych przez Facebooka, Google i innych. Wiecie o tym także dlatego, że z tych danych korzystacie – targetując reklamy, personalizując przekazy, tworząc podobne grupy odbiorców do importowanych list klientów, zbierając dane przez reklamy kontaktowe etc. Wiecie więc – i doskonale. Ale zapewniam – nie wszyscy użytkownicy FB o tym wiedzą. Nie wszyscy mają świadomość, jaka jest skala gromadzonych danych oraz jakie dane są gromadzone. A ja uważam, że mają prawo wiedzieć. Nie  po to, by rezygnować z social media, tylko po to, by być ich świadomym użytkownikiem i nie ulegać manipulacji.

 

 

 

 

 

Pierwszy (subiektywny) ranking polskich instytucji publicznych na Facebooku!

Czy warto obserwować instytucje publiczne na Facebooku? Które zanudzają swoich odbiorców, a które naprawdę warto dołączyć do obserwowanych stron? Tego dowiesz się z mego tekstu! Przeanalizowałam fanpage`e 46 polskich instytucji publicznych i nie – nie umarłam z nudów. 😉 Choć czasem mało brakowało…

Do tej mrówczej pracy zmotywował mnie Sotrender – na potrzeby ich comiesięcznych raportów zrobiłam ostatnio listę instytucji publicznych obecnych na Facebooku i Twiterze. A potem pomyślałam, że warto te fanpage`e przejrzeć i ocenić pod względem sposobu ich prowadzenia. I tak powstał ranking polskich instytucji publicznych na Facebooku.

Raporty Sotrender znajdziecie tutaj: https://www.sotrender.com/resources/pl/reports/ Naprawdę warto regularnie je śledzić, są kopalnią wiedzy – napiszę niedługo o tym, jak takie analizy wykorzystywać do rozwijania swoich stron i profili.

A teraz zobacz, kto jest najlepszy na polskim FB!

 

WYRÓŻNIENIA:

– Ministerstwo Energii  (1190 followersów)

https://www.facebook.com/MinisterstwoEnergii/?fref=ts

Wyróżnienie przyznaję za potencjał, który drzemie w jego fanpage`u – potencjał niezupełnie dziś wykorzystany.  ME tym się wyróżnia na tle innych urzędów centralnych,  że choć jego posty zawierają wyłącznie bardzo oficjalne treści, to są one podawane w dość ciekawy sposób, a autorzy postów starają się wychodzić do odbiorców, nawiązywać z nimi kontakt, odnosić się do real time. To – zapewniam – rzadkość wśród ministerialnych stron w social media. Jest więc na czym budować, choć trzeba jeszcze włożyć dużo pracy w fanpage, by rzeczywiście zaczął przyciągać followersów. Na razie jest bardzo mało znany – ma tylko 1190 fanów.

 

– Rzecznik Finansowy (9872 followersów)

https://www.facebook.com/RzecznikFinansowy/?fref=ts

Założę się, że większość z Was nie słyszała w ogóle o Rzeczniku Finansowym! Ja wcześniej też nie. 😉 A szkoda, bo – jak się okazuje – to całkiem użyteczny urząd. I na tym też polega zaleta jego fanpage`a – jest użyteczny i pomocny. Prowadzący stronę na FB podają wiele ważnych informacji z branży finansowej, które warto znać i z których warto korzystać. Posty poradnicze przeplatane są informacjami o działalności pani rzecznik, ale nie ma ich na szczęście zbyt dużo, dlatego nie przeszkadzają. Przydałoby się rozbudować content graficznie – aż się prosi o ciekawe infografiki, poradnicze materiały video, nawet tutoriale robione przez biuro rzecznika.

Cenne jest natomiast silne nastawienie na odbiorcę – to rzadkość wśród profili instytucji publicznych. Urzędy wolą na FB opowiadać o tym, co same robią, niż wspierać  obywateli czy prowadzić działalność edukacyjną. Tymczasem dobre, użyteczne porady to znakomity pomysł na prowadzenie fanpage`a na FB – i za to Rzecznikowi Finansowemu przyznaję wyróżnienie.

 

– Ministerstwo Cyfryzacji (13681 followersów)

https://www.facebook.com/MinisterstwoCyfryzacji/?fref=ts

To najlepiej wypadające na FB polskie ministerstwo. Choć  sporo tam oficjałki, admini strony starają się – i to widać. Dbają o interakcję z followersami, są tam transmisje online, są dobre i ciekawe materiały video (te najlepsze wyrastają o kilka klas ponad video pozostałych instytucji publicznych). W postach da się zauważyć sporą dawkę poczucia humoru i dystansu do urzędowej rzeczywistości – a takiego dystansu w social media zawsze potrzeba.

Idźcie tą drogą, admini, tylko z większą odwagą i rozmachem!

 

A teraz czas na miejsca medalowe. 🙂

NAJLEPSZE FANPAGE`E POLSKICH INSTYTUCJI PUBLICZNYCH:

Miejsce 3: PAŃSTWOWA KOMISJA WYBORCZA  (2847 followersów)

https://www.facebook.com/PanstwowaKomisjaWyborcza/?fref=ts

Właśnie tak! To jedno z moich największych zaskoczeń. J Otóż PKW ma na FB bardzo fajny fanpage. Jeśli go nie obserwujecie, koniecznie dołączcie do obserwowanych. Chylę czoła przed ekipą adminów tej strony, bo sama miałabym poważny dylemat, o czym pisać na fanpage`u PKW, gdy nie ma wyborów.

A tu okazuje się, ze na fp PKW trwają sobie w najlepsze… konsultacje! I to nie byle jakie, bo dotyczące wyglądu nowej karty do głosowania. Książeczka czy płachta? I w ogóle jak to wszystko powinno wyglądać? Do tego dobrze zrobione infografiki, kalendarium wyborów uzupełniających, relacje (i zapowiedzi) z konsultacji w terenie – naprawdę jest co czytać. Dowiedziałam się np. że ruszył już portal internetowy dotyczący przyszłorocznych wyborów samorządowych. Jest interaktywnie, konsultacyjnie, otwarcie – a przecież o to chodzi! Dużo tu jeszcze do zrobienia, dlatego PKW ląduje na miejscu 3, ale szczerze polecam!

 

Miejsce 2: LASY PAŃSTWOWE (43950 followersów)

https://www.facebook.com/LasyPanstwowe/?fref=ts

Lasy Państwowe mają fanpage robiony jednocześnie i dobrze, i źle. Jest świetny, jeśli chodzi o część edukacyjno-promującą. Ciekawe są posty dotyczące lasów i ogólnie przyrody. Można się tu masę dowiedzieć o roślinach, zwierzętach, ciekawych inicjatywach przyrodniczych, rozmaitych konkursach. I w tym zakresie admini rzeczywiście robią to dobrze. Ba, nawet świetnie! Jest to też jeden z nielicznych (bardzo nielicznych) fp publicznej instytucji, na której admini odpowiadają na komentarze followersów, są obecni w dyskusji – to bardzo cenne, bo social media polegają na budowaniu relacji, a nie wrzucaniu postów na tablicę ogłoszeń.

Jednocześnie jednak Lasy Państwowe prowadzą fp tak, by unikać na nim trudnych tematów. Gdyby o sytuacji w lasach wnioskować na podstawie tej strony, okazałoby się, że w Polsce mamy przyrodniczą sielankę, LP nie borykają się z żadnymi problemami wizerunkowymi, nie ma konfliktów społecznych. W czasie gdy policja i Straż Leśna rozganiała aktywistów w Puszczy Białowieskiej, na fanpage`u LP można było przeczytać o puszczykach mszarnych i zaskrońcach… To zresztą typowe dla fanpage`y większości instytucji publicznych – nie ma tam udostępnianych żadnych problematycznych kwestii, są za to konkursy dla dzieci, relacje ze wspaniałych spotkań i radosne informacje o najnowszych osiągnięciach. Rozumiem potrzebę wizerunkową, ale uważam, że jest to traktowanie dorosłych followersów jak dzieci: jeśli im nie powiemy, to na pewno nie zauważą…  Fanpage`e dla większości instytucji publicznych nie są przestrzenią do poważnej debaty. Szkoda, bo to właśnie social media doskonale nadają się do bieżących konsultacji, ale też do szybkiego wyjaśniania problemów.

Na plus adminom LP liczę to, iż na trudne pytania w komentarzach jednak odpowiadają. Liczne pytania dotyczące zakazu wstępu do Puszczy Białowieskiej nie pozostają bez odpowiedzi, choć zadawane są pod postami na zupełnie inne tematy.

 

Miejsce 1: SĄD NAJWYŻSZY (11633 followersów)

https://www.facebook.com/Sad.Najwyzszy/?fref=ts

Taaak! To moje największe zaskoczenie, a nawet dwa zaskoczenia. 😉 Po pierwsze: nie spodziewałam się strony SN na Facebooku. Po drugie: nie sądziłam, ze może być tak świetnie prowadzona! Oczywiście, to profil poważny i oficjalny, ale można powiedzieć: ta powaga jest w pełni dostosowana do powagi urzędu. Bardzo pozytywnie zaskoczyło mnie to, że admini profilu SN ustrzegli się typowego błędu, o którym pisałam analizując fp Lasów Państwowych. Otóż na profilu SN nikt nie udaje, że nie ma problemów i trudnych tematów. W ostatnich tygodniach na fp Sądu Najwyższego mowa jest o samych trudnych tematach – na bieżąco przekazywane są informacje o podjętych działaniach w związku z trwającymi pracami nad ustawami, można zapoznać się z orzeczeniami SN, ze  stanowiskami sędziów SN, są relacje z wystąpień, bardzo celne skróty stanowisk sędziów w postach (z linkami do pełnych wypowiedzi).  Śledząc ten profil nie oddalamy się od problemów rzeczywistości, wręcz przeciwnie – jesteśmy w niej zanurzeni, a jednocześnie świetnie poinformowani o tym, co sądzą o tych sprawach sędziowie SN. Żadnej sielanki, żadnych tanich chwytów wizerunkowych – jasność, jednoznaczność, autentyczność. Obserwujcie koniecznie!

Wielki szacunek adminom fanpage`a Sądu Najwyższego!

 

Tyle dobrego. 😉 A jak najczęściej wyglądają profile innych instytucji publicznych? Większość trzyma oficjalny standard i nie wychodzi poza jego ramy. Ten standard to informowanie o działalności instytucji, zwłaszcza o oficjalnych spotkaniach, wizytach, umowach, konferencjach prasowych etc. Na stronach o trochę lepszym standardzie mamy ciekawsze zdjęcia (jak na stronie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad), trochę materiałów video. Na stronach nieco gorzej prowadzonych jest po prostu nudno. Wszystkie mają niewiele wspólnego z istotą social media, czyli z budowaniem relacji z ludźmi. Nic dziwnego, że posty na takich fanpage`ach mają niewiele reakcji i bardzo niskie zaangażowanie.

Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ma co prawda 44 378 followersów, ale pod jej postami można znaleźć zaledwie po kilka lajków. Ciekawy film (w technice 360 stopni) z Nocy Muzeów na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego polubiły… 4 osoby. Na fp Ministerstwa Rozwoju widać pomysły adminów (choćby cykl: #przyjaznefundusze), ale już trwające półtorej minuty życzenia z okazji Dnia Matki, które składa minister Morawiecki, i przez całe 90 sekund nie ma w filmie ani jednej zmiany planu, patrzymy wciąż tylko na pana ministra – to już jest naprawdę mało interesujące…

Drugi problem instytucji publicznych w social media – to traktowanie SM jak urzędowego biuletynu. Bardzo często mamy do czynienia z komunikacja jednostronną: od urzędu do obywateli, gdy tymczasem istota SM leży właśnie w komunikacji dwustronnej. Wreszcie obywatele mogą szybko i łatwo zapytać o coś urząd – i ten powinien odpowiedzieć, bo po to właśnie jesteśmy w mediach społecznościowych! Tymczasem urzędy i instytucje niewiele sobie z tego robią, wrzucają swoje posty, nie reagują na komentarze, nie zwracają uwagi na opinie, robią swoje… Szkoda. Wielka szkoda. Gdy patrzyłam na takie strony, cały czas myślałam o tym, że naprawdę nie każdy musi być w SM! Ten błąd popełnia większość fanpage`y, choćby te należące do IPN-u, Kancelarii Premiera czy większości ministerstw.

Trzeci problem to brak pomysłu na obecność w social media. Wchodząc do któregokolwiek z mediów społecznościowych trzeba wiedzieć, po co się to robi, jaką ma się strategię komunikacji, budowania wizerunku, budowania relacji z ludźmi.  Ale do tego potrzeba przede wszystkim świadomego kierownictwa, które rozumie, w jakim stopniu obecność w mediach społecznościowych buduje dziś wizerunek instytucji – albo go niszcz. Większość fp robi wrażenie zupełnie przypadkowych, założonych ze służbowego obowiązku, na zasadzie: „inni mają, my też musimy”.

Najbardziej rozbawił mnie fanpage bardzo poważnej instytucji – Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Otóż nie wiem, czy wiecie, ale Polsce zasadniczo zagraża jedynie… pogoda! Cały fp wypełniony jest ostrzeżeniami: hydrologicznymi, o nadchodzących burzach oraz o zagrożeniu pożarowym z powodu suszy. I koniec. W jakim bezpiecznym kraju przyszło nam żyć! 😉

 

I jeszcze jedna uwaga na koniec: zaskoczyło mnie, że fp ministerstw i Kancelarii Premiera nie wspierają się wzajemnie. Są wśród nich takie, które mają naprawdę solidną liczbę followersów (Kancelaria Premiera – 88 472, MON – 54 691), a są takie, które mają ich niewielu, bo ok. 1000-2000. Wystarczyłoby, żeby admini dużych stron zlinkowali ciekawe posty z tych mniejszych fp u siebie, zaprosili na fp danego ministerstwa, udostępnili ciekawy album. Nic z tych rzeczy! Na poziomie resortów taka współpraca się nie zdarza. Na fp Kancelarii Premiera także brak linków z ministerstw. Można tam zobaczyć panią premier podczas wszystkich odbywanych spotkań – ale w zasadzie tylko panią premier. A wydawałoby się, że to jeden rząd, który przynajmniej w jakimś stopniu pracuje wspólnie.

 

Ps. Chcesz dostać listę profili social media polskich instytucji publicznych?
Napisz do mnie: mierzynskamarketing@gmail.com

Czy social media mają sens?

Chcę dziś opowiedzieć o zasadzie, która jest moim credo w social media. To właśnie ona sprawia, że widzę sens mediów społecznościowych i stawiam na ich rozwój. Ta bardzo prosta zasada dla mnie jest oczywista, ale obserwując profile firm, instytucji i osób publicznych widzę, że oczywistą nie jest.  Zależy mi na przekonaniu cię, że ona może być też twoim credo – a dzięki niej zmienisz swoje postrzeganie mediów społecznościowych i stworzysz dzięki nim dodatkową wartość w twoim życiu.

Credo jest proste: social media to relacje! Social media to rozmowa. Ciągły dialog. Wymiana – myśli, poglądów, spostrzeżeń, przeżyć, historii.

Media społecznościowe służą do budowania i rozwijania relacji między ludźmi. Mają nam ułatwiać komunikowanie się – a komunikacja jest zawsze dwustronna, musi mieć nadawcę i odbiorcę, musi nastąpić między nimi wymiana komunikatu. To nie jest teoria – to czysta, codzienna praktyka! A przynajmniej powinna taką być.

Już przekładam to na język codziennych praktyk na SM.  Po pierwsze – social media nie służą do pokazywania innym, jaki jestem genialny i/albo piękny. Nie są również tablicą ogłoszeniową przeniesioną z korytarza Waszej instytucji na tablicę Waszego profilu. SM to nie dodatkowa przestrzeń sprzedażowa, gazeta z ogłoszeniami (w wersji elektronicznej) ani biuletyn informacji publicznej urzędu. Social media to przestrzeń rozmowy, opowieści, wymiany – doświadczeń, historii, poglądów, opinii. Nawet więc jeśli tworzycie na FB sklep – powinniście pamiętać, że celem nie jest sprzedaż (albo nie tylko ona), lecz komunikacja z klientem, reagowanie na jego potrzeby, podpowiadanie mu najlepszych rozwiązań. Dobry handel zawsze zaczyna się od komunikacji między sprzedającym a kupującym, dobry sprzedawca najpierw pozna potrzeby klienta, zanim zaproponuje mu towar. Transakcja jest finałem spotkania sprzedawcy i klienta – a to właśnie jakość tego spotkania decyduje o tym, czy klient wróci do sklepu.

Jeśli prowadzisz fanpage instytucji publicznej – pamiętaj, masz pod swoją opieką przestrzeń rozmowy.  Komentarze, także te krytyczne (o ile nie są czystym hejtem, czyli wulgarnym obrażaniem instytucji i ludzi dookoła), są cenne – bo dają ci możliwość przedstawienia swego punktu widzenia,  twoich argumentów, dają ci szanse na naprawienie błędów, zmianę sposobu działania.  Odpowiadaj, opowiadaj, odpisuj. Pokaż, że widzisz swoich odbiorców, że ich opinie są dla ciebie ważne, że liczysz się z ich zdaniem.

Fatalnym błędem  – za to bardzo, bardzo częstym – jest traktowanie SM jako miejsca, do którego „wrzucamy” różne historie o sobie (czy o firmie, instytucji, kliencie etc.) – a inni mają te historie polubić. Ewentualnie napisać, że im się podobają. I udostępnić. A jeśli pod postem rozwija się dyskusja – właściciel głównego posta…  znika. Po prostu nie istnieje. Nie ma żadnej odpowiedzi, żadnej reakcji, argumentacji, wyjaśnień, dopowiedzeń. Wrzucił post – i zostawił. Bo przecież najważniejsze to wrzucić ileś postów tygodniowo. Ewentualnie uzyskać dużą  liczbę lajków – i to już jest maksymalne osiągnięcie.

Nieprawda! To jest przedmiotowe traktowanie innych użytkowników SM – tymczasem oni nie „służą” do napędzania ruchu na Twojej stronie. Oni wchodzą w interakcję z tym, co napisałeś w poście, bo chcą z Tobą rozmawiać, dyskutować, poznać twoją opinię na tematy, które ich nurtują. REAGUJ! BĄDŹ Z LUDŹMI!

W teorii marketingu mówi się o tym, że marketing w mediach społecznościowych jest wielokierunkowy (czyli przekaz idzie przynajmniej w dwie strony: od odbiorcy do nadawcy i od nadawcy do odbiorcy), w odróżnieniu od jednokierunkowego w postaci typowej reklamy np. nadawanej w telewizji, kiedy odbiorca generuje przekaz do nadawcy, ale nie dostaje od nadawcy informacji zwrotnej.

Wykorzystaj to! Posłuchaj, co mówią ci, do których chcesz dotrzeć. Porozmawiaj z nimi. Jeśli reprezentujesz dużą firmę, być może jej fanpage powinien być przede wszystkim elektronicznym biurem obsługi klienta – szybko reagującym, przekazującym zgłoszenia do realnych działów firmowych – i wyjaśniającym klientom sytuację. W ten sposób stara się działać np. fanpage Telewizji Kablowej Vectra – i wychodzi mu to całkiem nieźle. To też dobra opcja dla wielu instytucji usługowych, komunalnych. Jeśli szefostwo takiej instytucji rozumie, że jej podstawowym celem jest pomaganie ludziom – social media są wymarzonym miejscem realizacji tego celu.

Jeśli jesteś osobą publiczną, ekspertem, budujesz swój wizerunek jako lidera opinii publicznej – chyba nie muszę ci tłumaczyć, jak ważne jest dla ciebie dotarcie do ludzi. Ale nie dotarcie rozumiane jako „wrzucenie” posta, żeby wszyscy zobaczyli, jaki jesteś genialny, piękny, cudowny i idealny – tylko dotarcie ze swoją argumentacją, opiniami, przekonywanie ludzi do swego zdania, swoich działań, pomysłów – przez rozmowę właśnie. Wrzucasz post? Czytaj komentarze i włącz się w dyskusję. Dołącz do grupy, w której skupiają się ludzie zainteresowani tematyka, na której ci zależy  – czytaj, komentuj, rozmawiaj. Obserwuj innych liderów i ekspertów z ważnego dla ciebie środowiska – i włączaj się w debatę! W ten sposób poznasz innych, ale i ty sam dasz się poznać. Jeśli to, co piszesz, spodoba się innym, będzie zwiększał swoje wpływy, poszerzał swoje możliwości zawodowe, budował rozległą sieć znajomych – nie wspomnę o tym, że możesz po prostu dowiedzieć się wielu nowych rzeczy.

Social media to relacje! Social media to rozmowa. Pomyśl o nich w ten sposób – i zastanów się, jak zmienić swój profil oraz prowadzone przez Ciebie fanpage – by stały się przestrzenią rozmowy, dobrym spotkaniem znajomych, a nie tablicą ogłoszeniową twoich ( i tylko twoich) sukcesów.