Tag Archives: język

PIERWSZY SŁOWNIK CZASÓW #DOBRAZMIANA W POLSCE!

Posted on by
9

Gorszy sort, dobra zmiana, pucz, totalna opozycja, kasty, lewaki i prawi Polacy. Taką mamy dziś Polskę. Fascynujące, prawda? 🙂 Jako że jestem filologiem z wykształcenia, a na co dzień zajmuję się m.in. budowaniem contentu, to nowe twory językowe, zmiany znaczeń, odwrócenia semantyczne ogromnie mnie kręcą! 😉 Obserwuję to i nie mam wątpliwości, że czasy #dobrazmiana zapiszą się w historii naszego kraju nie tylko decyzjami rządu, parlamentu i prezydenta, ale też zmianami w języku. Czy trwałymi – jeszcze nie wiadomo. Ale zróbmy to już teraz – stwórzmy słownik czasów dobrej zmiany w naszym kraju! Żeby udokumentować transformacje językowe, nowe znaczenia słów i neologizmy, który wchodzą do codziennego użytku. I żeby wreszcie trochę się pobawić! 😉

Liczę na Wasze wsparcie – podrzucajcie w komentarzach kolejne słowa, które powinny się tu znaleźć. Zróbmy to razem! 🙂

A oto pierwsze kartki w słowniku:

  1. DOBRA ZMIANA – od tego trzeba zacząć. To zwrot, który stał się symbolem rządów PiS, ewoluując od hasła wyborczego do symbolu właśnie. Ten zwrot dla dwóch grup społecznych w Polsce oznacza zupełnie co innego. Dla grupy popierającej obóz rządzący „dobra zmiana” to hasło mówiące o prawdziwej zmianie – o pozytywnym charakterze, wprowadzonej przez PiS. Dla grupy, która nie popiera obozu rządzącego, zwrot „dobra zmiana” to zwrot o wydźwięku prześmiewczym, a jego znaczenie jest przeciwne – dobra zmiana znaczy de facto  „zła zmiana’, która tylko wg oficjalnego, rządowego przekazu jest zmianą na lepsze, ale tak naprawdę wg jej odbiorców ewidentnie pogarsza zastałą sytuację.
  2. TOTALNA OPOZYCJA – zwrot dziś najczęściej używany przez oficjalne, państwowe media, zwłaszcza TVP Info, oraz przez polityków Prawa i Sprawiedliwości. Jest określeniem – w zależności od sytuacji – albo całej opozycji (PO, N, PSL, KOD, a czasem nawet Kukiz i Partia Razem), albo tylko Platformy Obywatelskiej. Słownikowo przymiotnik „totalny” nie jest nacechowany negatywnie, oznacza po prostu: powszechny, całkowity, zupełny. W zestawieniu „totalna opozycja” ma jednak ukazywać całkowita niekonstruktywność opozycji i brak możliwości współpracy z nią nawet na podstawowym poziomie. Jest więc używany dla celów ocennych i propagandowych.
  3. GORSZY SORT – słowa wypowiedziane przez Jarosława Kaczyńskiego, w szerszym kontekście, jednak do użytku codziennego przeszły jako określenie ludzi , którzy nie popierają PiS-u. „Jestem z gorszego sortu” – to sformułowanie, które dziś, w 21017 roku, pozwala przeciwnikom PiS rozpoznać się miedzy sobą i zidentyfikować. Stało się więc wyrażeniem określającym tożsamość grupową, oczywiście w przewrotny sposób – jest to wyrażenie odczytywane pozytywnie przez przeciwników rządu PiS, wskazujące jednocześnie na lekceważące traktowanie „inaczej myślących” przez władzę.
  4. PRAWY CZŁOWIEK – to określenie, które znacząco zmieniło swoje dotychczasowe znaczenie. Wcześnie prawym człowiekiem nazywano tego, który był uczciwy, szlachetny. Przymiotnik „prawy” pochodził od słowa „prawość” , którego synonimem jest słowo ”uczciwość”, w znaczeniu także „przestrzegania prawa”. Nie miało ono wówczas nic wspólnego ze słowem „prawicowy”, czyli o prawicowych poglądach politycznych. Dziś jednak „prawymi ludźmi” nazywają same siebie osoby stojące na prawej stronie sceny politycznej, czyli wyznające prawicowe poglądy. A najczęściej – radykalnie prawicowe, związane ze światopoglądem narodowym. Nie przez przypadek polski prawicowy odpowiednik portalu Facebook – Polfejs.pl, pytając chętnych o powód rejestrowania się, wskazywał trzy możliwe odpowiedzi, z których jedna brzmiała: „Jestem Prawy i chcę”. Prawy człowiek ma dziś łączyć prawość charakteru z prawicowymi poglądami. Chyba nie muszę dodawać, że u osób o innych światopoglądzie „bycie prawym” (w opisanym wyżej znaczeniu) wzbudza dziś śmiech i ironię.
  5. LEWAK – słowo o znaczeniu przeciwnym do „prawego człowieka”. Lewak to nie tylko osoba o lewicowym światopoglądzie, ale też osoba godna pogardy, a przynajmniej zasługująca na lekceważenie i gorsze traktowanie. Widać to w samej budowie słowa: „lewak” – nie „lewy”, który mógłby się pojawić przez analogię do „prawego człowieka”; „Lewak” pochodzi od określenia „lewactwo”, wskazuje osoby wyznające lewicowe poglądy, ale z jednoczesnym zaznaczeniem negatywnej konotacji tych poglądów.
  6. KASTA – słownikowo oznacza grupę społeczną, często dość sformalizowaną, strzegącą swojej tradycji, praw i przywilejów, zamkniętą. Kasty były w Indiach – tam istnieje społeczeństwo kastowe. Kasta kojarzyła się i kojarzy negatywnie. Dotychczas nie było kast w Polsce. Niedawno okazało się, że jednak są i w naszym kraju. W oficjalnej kampanii „Sprawiedliwe sądy”, finansowanej przez obóz rządzący, użyto określenia „nadzwyczajna kasta” dla nazwania przykładów sędziów, którzy złamali prawo. Nazwa ta nie została (na razie) rozciągnięta na wszystkich prawników, a ograniczyła się jedynie do sędziów – ze wzgl. na bieżące potrzeby polityczne. Pojawiła się bowiem, gdy procedowano ustawę zmieniającą ustrój sądów powszechnych właśnie. W użyciu tego słowa szczególnie istotny jest jego negatywny wydźwięk.
  7. ŻOŁNIERZE WYKLĘCI – tak zabawnie komplikujemy sobie język, że zwrot „żołnierz wyklęty”, który słownikowo oznaczałby „żołnierza przeklętego, wyrzuconego poza nawias grupy, potępionego” dziś oznacza żołnierza czczonego, honorowanego i objętego pamięcią zbiorową. Określenie „wyklęty” odnosi się do czasów komunizmu, gdy o żołnierzach podziemia z okresu po II wojnie światowej nie można było dobrze mówić, a najczęściej w ogóle nie można było o nich wspominać. I w tym znaczeniu wcześniej byli oni rzeczywiście „wyklęci”. Dziś nie są, określenia jednak używamy właśnie dzisiaj.
  8. NIEZALEŻNE MEDIA – to sformułowanie także przeszło istotną zmianę semantyczną. Przez lata było używane dla określenia wszystkich mediów niezależnych od jakiejkolwiek władzy. Kilka lat temu tym zwrotem zaczęły się określać media niezwiązane z poprzednią władza, czyli rządem PO-PSL. Już wtedy ideowo i światopoglądowo były jednak związane z partią PiS i prezentowały z reguły korzystny dla niej przekaz. Ze słownikowym znaczeniem niezależności (niepodporządkowany komuś, czemuś, decydujący o sobie) ich działalność nie miała więc nic wspólnego – a jednak określenie weszło do użytku codziennego. Dziś media te nadal się nim posługują, co jeszcze bardziej wypacza jego znaczenie – „niezależne media” obecnie prezentują linię ideową partii PiS, która jest jednocześnie przekazem rządu. Czyli są w pełni związane z władzą…
  9. MIESIĘCZNICA – neologizm powstały dla określenia odbywających się co miesiąc uroczystości wspominających ofiary katastrofy samolotu pod Smoleńskiem. To neologizm słownikowo utworzony prawidłowo, przez analogię do słowa „rocznica”.
  10. SAN ESCOBAR – nazwa własna będąca neologizmem. Powstała w wyniku pomyłki ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego podczas wypowiedzi w mediach. San Escobar wg ministra to kraj, z którym Polska współpracuje. Nazwa natychmiast została podchwycona przez internautów, weszła do użycia powszechnego jako rodzaj mitycznej, trochę rajskiej, a trochę wyśmiewanej krainy, w której wszystko może się zdarzyć – to, co dobre, i to, co złe. Hasło „Znajdziesz to w San Escobar” oznacza oczywiście, że „tego” nigdzie nie ma, chyba że w czyjejś wyobraźni.
  11. SYMETRYSTA – dziennikarz lub ekspert, który próbuje zachować obiektywizm, tzn. poddaje krytyce zarówno obóz rządzący, jak i opozycję. Oraz zdarza mu się pochwalić jedną lub drugą stronę. Symetryści mają dziś ciężkie życie, ponieważ obecnie kluczowe znaczenie w życiu publicznym ma przynależność do którejś z grup społecznych: za obozem rządzącym lub przeciwko niemu. Symetrysta nie należy do żadnej z nich, więc jest przez obie nienawidzony.
  12. SMOLEŃSK – nazwa miasta w Rosji, obok którego rozbił się samolot wiozący polskich polityków na uroczystości w Katyniu. Dziś słowo „Smoleńsk” oznacza w Polsce przede wszystkim samą katastrofę, ale również wszelkie zjawiska społeczne i polityczne, które się wokół niej wydarzyły lub wciąż się dzieją. Jest to więc raczej określenie całego szeregu zdarzeń i kontekstów, a nie nazwa oznaczająca konkretne miejsce.
  13. UCHODŹCA, IMIGRANT, MUZUŁMANIN – słowa te w Polsce coraz częściej są synonimami jeszcze jednego słowa – TERRORYSTA.  Kojarzone jednoznacznie negatywnie, są symbolami lęków dręczących wielu współczesnych Polaków – o bezpieczeństwo fizyczne, ale też o tradycję i kulturę.
  14. PUCZ – słownikowo to „przewrót wojskowy, zamach stanu dokonany przez grupę spiskowców”. W Polsce stał się określeniem niezaplanowanego wcześniej kryzysu parlamentarnego, do którego doszło w grudniu 2016 r., wywołanego wykluczeniem z obrad jednego z posłów PO, Michała Szczerby. Słowa „pucz” na określenie tej sytuacji używał obóz rządzący, dla podkreślenia, iż było to działanie zaplanowane, z określoną grupą inicjatywną i jasnym celem obalenia legalnie wybranej władzy. Jednak poza wypowiedziami polityków żadnych dowodów na to nigdy nie przedstawiono.
  15. PRAWDZIWY POLAK – czyli wzorcowy obywatel czasów #dobrazmiana. Polski katolik, o prawicowych poglądach, głosujący na PiS, patriota (w wersji radykalnie prawicowej), broniący obozu rządzącego, najlepiej – ubierający się w patriotyczną odzież i używający znaku Polski Walczącej w każdej możliwej sytuacji. Najłatwiej go zdefiniować w opozycji do tych, którzy na miano prawdziwych Polaków nie zasługują. Dlaczego? Bo mają inne poglądy niż obecnie rządząca władza.
  16. MISIEWICZE – to określenie, które jest prostym przeniesieniem nazwiska jednego z polskich działaczy PiS, Bartłomieja Misiewicza, byłego rzecznik prasowego Ministerstwa Obrony Narodowej. We wrześniu 2016 „Newsweek” poinformował, że miał on oferować radnym zatrudnienie w państwowej spółce w zamian za współpracę z PiS (w grudniu prokuratura umorzyła śledztwo w tej sprawie). W 2016 objął funkcję członka rady nadzorczej w dwóch spółkach państwowych – mimo że nie posiadał ukończonego kursu dla członków rad nadzorczych i skończonych studiów. Od tego momentu określeniem Misiewicze w obozie antyPiS zaczęto nazywać te  osoby, które mimo niedostatecznych kompetencji zawodowych dostały pracę w państwowych spółkach Skarbu Państwa i instytucjach publicznych, dzięki związkom z PiS.
  17. POLSKA W RUINIE – hasło znane z kampanii wyborczej Prawa i Sprawiedliwości, powstałe w odniesieniu do hasła Platformy Obywatelskiej z 2011 roku „Polska w budowie”. PiS tym hasłem sugerował, że Polska jest zrujnowana – i oczywiście wymaga naprawy, którą gwarantuje PiS, a nie gwarantuje PO. Hasło to trafia do słownika tylko dlatego, że dziś rozumiane jest prawie wyłącznie ironicznie i zupełnie odwrotnie do jego podstawowego znaczenia. Hasłem „Polska w ruinie” posługują się dziś przeciwnicy PiS, by pokazać, że: a) Polska rzeczywiście jest w ruinie, ale z powodu działań PiS; b) Polska nie jest zrujnowana, tylko świetnie się rozwijała i rozwija. Powstały nawet profile i fanpage`e w mediach społecznościowych, które udowadniały (głównie pokazując zdjęcia), że Polska nie jest w ruinie, a przeciwnie, w latach rządów PO-PSL świetnie się rozwinęła.
  18. PANIE MARSZAŁKU KOCHANY! – zwrot, który zapoczątkował „grudniowy pucz”. Słowa te wypowiedział poseł PO Michał Szczerba tuż przed tym, zanim marszałek Sejmu odebrał mu głos. Potem poseł dodał jeszcze: „Muzyka łagodzi obyczaje… ” – i wyłączono mu mikrofon. Słowa te przeszły do historii #dobrejzmiany…
  19. HATAKUMBA – kiedy wiceminister sprawiedliwości, poseł PiS Patryk Jaki, zamieszcza na Facebooku 9we wrześniu 2017 r.) wpis o „niemieckiej hatakubmie”, za którą Polsce należą się reparacje wojenne – tak, to musi wejść do słownika czasów #dobrejzmiany! Hatakumba jako neologizm weszła do języka codziennego, w znaczeniu prześmiewczym i ironicznym.
  20. SUWEREN – czyli naród w języku używanym przez PiS. Chodzi oczywiście o podkreślenie, że w demokracji władzę zwierzchnią pełni suweren. Do tego podstawowego prawa PiS odnosi się zawsze, gdy trzeba wyjaśnić, dlaczego upolityczniane są kolejne przestrzenie życia publicznego w Polsce. Wyjaśnienie jest proste – władzę ma suweren, a politycy zostali wybrani przez suwerena podczas wyborów, a skoro tak, to jeśli politycy decydują o czymś, to jakby decydował suweren – czyli wszystko w porządku. To specyficzny mechanizm manipulacji przekazem. Niezależnie od mechanizmów, słowo „suweren” jest na pewno jednym z kluczowych słów tych czasów.
  21. 500+ – nazwa programu socjalnego, którego celem jest wsparcie rodzin z liczbą dzieci większą niż jedno. Każda rodzina w Polsce, zgodnie z obietnica wyborczą PiS, otrzymuje 500 zł miesięcznie do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności – począwszy od drugiego dziecka w rodzinie. Program pierwotnie nie ma progu dochodowego (czyli jest dostępny dla wszyscy rodziców), jest powszechny i masowy, i wg opinii wielu obserwatorów życia publicznego jest jedną z podstaw wysokiego poparcia społecznego Prawa i Sprawiedliwości. Określenie „500 plus” jest dziś określeniem powszechnie używanym dla tak wielu zdarzeń, które kojarzą się z rozdawaniem publicznych pieniędzy, rodzeniem dzieci, ograniczeniem liczby kobiet na rynku pracy – że aż trudno ten zakres używania opisać. 😉
  22. SZYSZKODNIK – określenie ministra środowiska Jana Szyszko. Jego decyzje polityczne, związane m.in. z wycinką drzew w Puszczy Białowieskiej, wznowieniem polowań na losie (i wieloma innymi), wywoływały silny sprzeciw społeczny i doprowadziły do powstania neologizmu dla określenia ministra. jak neologizm jasno wskazuje, jego wydźwięk jest zdecydowanie negatywny.
  23. WOLNE SĄDY – hasło, pod którym w lipcu 2017 r. protestowali Polacy w całym kraju, sprzeciwiając się reformie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, której jednym z elementów było upolitycznienie wyboru Krajowej Rady Sądownictwa oraz prezesów sądów. Protesty doprowadziły do zawetowania dwóch ustaw przez prezydenta Andrzeja Dudę i kontynuowania dalszych prac nad reformami.
  24. CZARNY PROTEST – nazywany też Czarnym Poniedziałkiem lub Strajkiem Kobiet, pierwszy tak powszechny protest za rządów Prawa i Sprawiedliwości w czasach #dobrejzmiany. W październiku 2016 r. tysiące kobiet (i wspierających je mężczyzn) wyszło na ulice polskich miast, by protestować przeciw planowanemu zaostrzeniu ustawy antyaborcyjnej. Była to pierwsza sytuacja, gdy w proteście razem szły kobiety z bardzo różnych grup społecznych, ugrupowań, nie należące do żadnej organizacji – połączone wspólnym celem zachowania obecnej ustawy antyaborcyjnej (lub zliberalizowania jej). Uczestniczki protestu były ubrane na czarno, a akcja nawiązywała do strajku kobiet w Islandii w 1975 r.
  25. ADRIAN – imię męskie. Tyle że w czasach dobrej zmiany takie imię nosi odpowiednik prezydenta Andrzeja Dudy w polskim serialu satyrycznym „Ucho prezesa”. Adrian, czyli serialowy prezydent, całe dnie spędza w poczekalni przed gabinetem prezesa partii w oczekiwaniu, aż ten zechce go przyjąć. Taki sposób ukazania prezydenta Dudy spodobał się wielu Polakom, krytycznie oceniającym prezydenta – i od tej pory Adrian oznacza właśnie prezydenta Andrzeja Dudę.
  26. 27:1 – wynik głosowania w marcu 2017 r.  na stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej. Kandydatów na to stanowisko było dwóch – obaj to Polacy: walczący o drugą kadencję były premier Polski Donald Tusk oraz eurodeputowany Jacek Saryusz-Wolski, popierany przez polski rząd. Jak się okazało – wyłącznie przez polski rząd. Reszta państw UE zagłosowała za kandydaturą Donalda Tuska. Wynik głosowania to właśnie 27:1. Mimo takiego wyniku publiczne media oraz PiS przedstawiały sytuację jako sukces niezależnej polskiej polityki.  Jednak do powszechnego obiegu ten wynik wszedł jako przykład totalnej porażki polityki polskiego rządu na forum europejskim.
  27. SPACEROWICZE – to oczywiście ci, którzy spacerują. Słowa używano z jednej strony – zgodnie z semantyką, z drugiej jednak w lipcu 2017 r. nabrało dodatkowego znaczenia. W całej Polsce odbywały się wówczas protesty przeciwko zmianom w ustawie o sądach powszechnych. Protestujący spotykali się codziennie wieczorami pod sądami. Niektórzy politycy partii rządzącej komentowali te spotkania w mediach nazywając je spacerami. Podobne informacje pojawiały się w Telewizji Polskiej – można się było z niej w tym czasie dowiedzieć, że w Polsce wzrosła liczba spacerowiczów. Protestujący natychmiast to podchwycili i od tej pory słowo spacerowicze używane jest dla określenia ludzi, którzy protestowali pod sądami oraz brali udział w innych protestach antyrządowych.
  28. ASTROTURFING – to neologizm. Jak czytamy w Wikipedii, słowo to jest eufemizmem, służącym do nazwania pozornie spontanicznych, obywatelskich akcji podejmowanych w celu wyrażenia poparcia albo sprzeciwu dla idei, polityka, usługi. Mają one sprawiać wrażenie niezależnej reakcji społecznej, podczas gdy w rzeczywistości są zaplanowane i kontrolowane. Termin ten wywodzi się od nazwy AstroTurf, marki popularnej w Stanach Zjednoczonych sztucznej trawy. W Polsce słowo to zrobiło gwałtowną karierę podczas protestów przeciwko zmianom w ustawach o ustroju sądów powszechnych w lipcu 2017 r. W pewnym momencie część polityków z partii politycznej właśnie tym słowem zaczęła określać protesty – sugerując tym samym, że nie są one spontaniczną akcją oburzonych obywateli,  lecz stoją za nimi jakieś „siły”, które sterują protestami i protestującymi. Dowodem na to miało być opłacanie protestujących, o czym mówiła oficjalnie nawet pani premier Beata Szydło. Do dziś (listopad 2017 r.), nie przedstawiono jednak opinii publicznej dowodów na astroturfing, ani na opłacanie protestujących.
  29. UCHO PREZESA – popularny serial satyryczny, bezpośrednio nawiązujący do sytuacji politycznej w Polsce w czasach dobrej zmiany. Głównym twórcą serialu jest Robert Górski, lider Kabaretu Moralnego Niepokoju.
  30. ŁAŃCUCH ŚWIATŁA – to określenie również pochodzi z okresu protestów pod sądami w lipcu 2017 r.   W ten sposób nazwano formę protestu, podczas której protestujący w milczeniu spotykali się ze świeczkami w dłoniach i zapalając świeczki tworzyli właśnie swoisty łańcuch światła.
  31. SIADAJ, KULSON! – ten zwrot to niesamowita historia. 11 listopada 2017 r. podczas Marszu Niepodległości w Warszawie jeden z policjantów zwrócił się do zatrzymywanej kobiety (z organizacji Obywatele RP, którzy chcieli zablokować marsz): „Siadaj, k***o!”. Tak przynajmniej wynikało z amatorskiego nagrania, które zostało udostępnione w sieci. Wiele osób oburzonych takim zachowaniem policjanta zaczęło domagać się wyciągnięcia konsekwencji służbowych wobec funkcjonariusza. Jednak już 12 listopada policja na swoim profilu na Twitterze poinformowała, że policjant nie wyraził wulgarnie, bo powiedział: „Siadaj, Kulson”, przy czym Kulson to przezwisko innego funkcjonariusza. Od tej pory zwrot ten robi zawrotna karierę wśród internautów. Czy „Kulson” zastąpi swojski wulgaryzm „k***a”, czas pokaże.
  32. SEPARATYZM RASOWY – takie sformułowania dla ideologii wyznawanej przez organizację Młodzież Wszechpolska użył jej rzecznik prasowy tłumacząc, że MW to nie rasiści, tylko właśnie separatyści rasowi. Z jego wypowiedzi, zamieszczonej 12 listopada 2017 r. przez tygodnik „Do Rzeczy”, można się dowiedzieć, że separatyści rasowi uznają istnienie różnych ras oraz nie oceniają wyższości jednej rasy nad drugą, uważają natomiast, że każda rasa jest przypisana do jednego kontynentu i rasy te nie powinny się mieszać. Czyli jeśli Europie przypisana jest rasa biała, nie powinna się tu pojawiać rasa czarna czy żółta.  Przypominam, zdaniem rzecznika MW nie jest to rasizm.

 

Czekam na kolejne wyrażenia, zwroty i słowa, które warto dopisać do słownika – wpisujcie w komentarzach!

Nie wpisuję żadnych wulgaryzmów i innych obraźliwych słów, słownik służy dokumentowaniu zmian językowych, a nie politycznych.

UPDATE: Dziękuję za ogromny odzew. 🙂 Dopisuje kolejne słowa i wyrażenia, na razie bez objaśnień (obiecuję, że uzupełnię):

25. Ja bez żadnego trybu

26. Ciepły człowiek

27. Dezubekizacja

31. Bomba termobaryczna

32. Białe róże

34. Element animalny

35. Niech jadą!

36. Ubeckie wdowy

37. „Przez ostatnich 8 lat…”

 

 

 

Kukiz` 15 – najbardziej agresywny język polityki w Polsce

Posted on by
3

Pasożyty, donosiciele, obłudnicy, zdrajcy, dzikusy, bojówkarze, cwaniacy, kłamcy, karierowicze i aferzyści. Co robią? Knują, robią chlew, marzą o korycie, dzielą Polskę, straszą, pajacują, rozkradają majątek, zawłaszczają w bolszewicki sposób i „zachowują się jakby oszalali”. To prawdziwe cytaty z oficjalnych profili facebookowych polityków ugrupowania Kukiz`15  zamieszczone tam w ciągu zaledwie dwóch miesięcy 2017 roku – czerwca i lipca. Nie ma wątpliwości – najbardziej radykalnego, oceniającego i obraźliwego języka w polskich social media wśród polityków używają właśnie posłowie Kukiz`15. Są bardzo agresywni werbalnie – znacznie bardziej niż przedstawiciele innych ugrupowań.

Jednocześnie – ci, którzy używają tak radykalnego języka, mają na Facebooku ogromne liczby fanów i mogą liczyć na ich ogromne zaangażowanie. Nawet biorąc pod uwagę,
że część reakcji jest fejkowa (tak samo jak na fanpage`ach innych polityków) – liczba tych prawdziwych i tak robi wrażenie. Analiza ich fanpage`y wyraźnie pokazuje, kto jest liderem przekazu politycznego w social media i kto wyznacza linię masowego dotarcia do Polaków o silnie prawicowym światopoglądzie. Zmusza też do postawienia pytania: co tak bardzo przyciąga użytkowników social media do postów polityków Kukiz`15?

 

Co analizowałam:

Przeanalizowałam posty prawicowych parlamentarzystów na Facebooku z dwóch miesięcy – czerwca i lipca 2017. Analizowałam oficjalne fanpage`e tych, którzy mają największą liczbę fanów – od Janusza Korwina-Mikke poczynając (784 623 fanów)
na Adamie Andruszkiewiczu (113 619 fanów) kończąc.  Trzeba tu zaznaczyć, że liczba fanów profilu nie świadczy o wysokim poziomie zainteresowania wpisami. Wyraźnie mniej reakcji na posty ma Korwin-Mikke niż Andruszkiewicz. Ostatni z wymienionych posługuje się skrajnie radykalnym językiem, który – jak wskazują reakcje – trafia jednak w zapotrzebowanie jego wyborców (głównie radykalnych narodowców, Andruszkiewicz jest bowiem jednocześnie prezesem Stowarzyszenia Endecja), dlatego może liczyć
na rzadko spotykane na polskim FB zaangażowanie swoich fanów.

andruszkiewicz

 

Dobrzy „my”, źli „oni” – czyli najważniejszy jest wróg

Sociamediowy przekaz ugrupowania Kukiz`15 jest świadomie budowany. Podstawową konstrukcją  jest twardy podział „my – oni”. Na nim „zawieszane” są wszystkie treści.  Ten podział jest potrzebny Kukiz`15 do określenia tożsamości swojego elektoratu – swoistej grupy społecznej. Im słabsze są pozytywne więzi każdej tego typu grupy (czyli im rzadziej członkowie grupy identyfikują się z nią dzięki jasno określonym zasadom, działaniom i wartościom), tym silniejsze jest zapotrzebowanie na więzi negatywne – bez nich bowiem grupa się rozpadnie. Posłowie Kukiz`15 konstruują więc monumentalnego wroga – i wokół niego budują swoją wspólnotę. Dzięki temu niewiele muszą mówić o sobie. Wystarczy opowiadać o wrogu i nakręcać nastrój zagrożenia, by utrzymać więzi w grupie.

„Oni” – wrogowie –  są (bo muszą być!) przede wszystkim bardzo źli i parlamentarzyści dają temu wyraz prawie codziennie.  Tylko w czerwcu i lipcu, poseł Andruszkiewicz mówił o „onych” używając określeń: brzydzę się Wami; jesteście pasożytami; donosiciele, obłudnicy, zdrajcy, wrogowie Polski; Wasza wina, Wasza głupota; pajacujecie, robicie cyrk w Sejmie, straszycie Polaków.

Poseł Tyszka używał innych słów, ale o równie pejoratywnym znaczeniu: ojkofobia, partiokracja, partyjniactwo, histeryczna opozycja, knują przeciw Polsce, robią chlew
w Sejmie, robią burdy, są agresywni, to szaleństwo.

tyszka

Poseł Marek Jakubiak pisał o groźnych ludziach, dzikusach, bojówkarzach, „egocentrycznych karierowiczach marzących o korycie”. Natomiast sam lider ugrupowania, Paweł Kukiz, na swoim profilu na FB używał m.in. takich określeń: trutnie, cynicy, „maderowcy u Sowy spasione”, manipulatorzy, dwa zwalczające się plemiona, cwaniaki, horror, dno, rzeźnia, „bolszewicki sposób” , „zobaczyć Was za kratkami”.

Jak wynika z treści postów, „oni” to wszyscy, którzy myślą inaczej. Najczęściej jest to opozycja, ale – gdy sytuacja wymaga – także PiS (np. w lipcu podczas sporu o sądy).

Natomiast  o „my” wiadomo niewiele. „My” – jak piszą posłowie – „idziemy swoją drogą, prosto”, „nie jesteśmy partią” (Paweł Kukiz), „jesteśmy jedynymi, którzy od początku wiedzą, co trzeba robić” (Marek Jakubiak), „idziemy odzyskać Polskę dla Obywateli” (S. Tyszka), „nie jesteśmy już Waszymi pachołkami” (Andruszkiewicz).
I jeszcze zdanie autorstwa kilku polityków: „my tu, w naszym domu, sami sobie damy radę”. Do tego parę określeń zaznaczających wspaniałe oblicze grupy: dumni, uczciwi, merytoryczni, odważni, pokojowo nastawieni. I tyle.

Widać wyraźnie, że posłowie Kukiz`15 budują wspólnotę  głównie przez pokazywanie, czym ta wspólnota nie jest. Dużo większy problem mają z określeniem, czym jest.

 

Kukiz`15 nie istnieje bez wroga

Kukiz`15 w przekazie nie istnieje bez opozycji.  Znacząca większość postów na FB (gdzie to ugrupowanie bije rekordy popularności) to reakcje na wypowiedzi
i działania polityków Platformy lub Nowoczesnej.  Wystarczyłaby milcząca opozycja – i Kukiz`15, by istnieć, musiałby natychmiast znaleźć jakiegoś krajowego wroga.  Oczywiście do grupy „onych”, czyli złych, należą również Niemcy, Żydzi  i uchodźcy, są jednak na tyle daleko, że samo powoływanie się na nich nie wystarczyłoby do utrzymania tożsamości grupy.

Co ważne – reaktywność przekazu posłów Kukiz`15 nie przeszkadza odbiorcom. Wręcz przeciwnie, liczba lajków i serduszek pod postami pokazuje, że uderzanie
w  „onych” spełnia oczekiwania tego elektoratu.  Oto pierwszy z brzegu, tym razem sierpniowy przykład: post posła Andruszkiewicza rozpoczynający się od słów: „Islamistyczna dzicz znów morduje Europejczyków w ich własnych miastach…”  ma
w chwili, gdy to piszę, 11 tys. reakcji i prawie 4,5 tys. udostępnień. Takim poziomem zaangażowania może pochwalić się w Polsce zaledwie dwóch – trzech najwyższych polityków w kraju.

andruszk_rimini

Paweł Kukiz ma tych reakcji mniej, choć też może je liczyć w tysiącach – jego język jest jednak delikatniejszy niż Andruszkiewicza. Kukiz o złodziejach i oszustach mówi tylko raz na jakiś czas, Andruszkiewicz – regularnie.

kukiz

 

PiS (na ogół) łagodniejszy od Kukiz`15

Porównanie wpisów social media polityków PiS i Kukiz`15 pokazuje, że język PiS-u jest łagodniejszy. Na Facebooku spora część fanpage`y polityków PiS to fanpage`e oficjalne – premiera, prezydenta, ministrów. Tam używany jest język urzędowy. Tylko nieliczni politycy partii rządzącej decydują się na wpisy odbiegające od urzędowej normy. Powszechnie znana jest budząca silne kontrowersje socialmediowa aktywność posłanki Krystyny Pawłowicz. Ale jednym z  liderów tego typu przekazu jest młody PiS-owski polityk – Patryk Jaki. Wiceminister sprawiedliwości  buduje swój przekaz na bardzo twardym podziale „my – oni”, podobnie jak Kukiz`15. „My” to – jak napisał w jednym z postów – „nowa młoda polska armia”, która jest bezkompromisowa
i sprawiedliwa, bo odzyskuje, chroni i odbija. Ta wojenna retoryka uzasadniana jest jednoznacznym określeniem przeciwników. „Oni” to mafia, przestępcy, złodzieje, którzy rozkradli majątek i skręcili sobie miliony. Post nt. gwałtu w Rimini, w którym wiceminister stwierdził, że tacy przestępcy zasłużyli sobie na karę śmierci i tortury,
nie jest więc w jego przekazie czymś zaskakującym, raczej – następstwem dotychczas używanego języka.

jaki

Na mocno radykalne określenia pozwala sobie również Beata Mazurek, rzecznik Klubu Parlamentarnego PiS (czyli, z założenia, osoba określająca oficjalny przekaz klubu). „Onych” opisuje jako oszustów, którzy powinni siedzieć w kryminale; jako tych, którzy straszą Polaków i zrujnowali Polskę.

 

„Oni” to i Wałęsa, i opozycja, i komuchy

Język konstruuje nam świat. Dlatego analizowanie języka, jakiego używają politycy, jest tak istotne – według niego tworzymy obraz politycznej i społecznej rzeczywistości.
W Polsce podział „my – oni”, tak chętnie stosowany dziś w wypowiedziach polityków, ma dodatkową wagę. Otóż nie tak dawno temu „oni” to byli po prostu komuniści. „My” – to uciskane społeczeństwo. Gdy dziś politycy prawicy wskazują na złych „onych”, automatycznie uruchamiają skojarzenia z komunistami, czyli najgorszymi z najgorszych. W ten prosty sposób dzisiejsza opozycja zostaje skojarzona z komuną. Z tej perspektywy nie powinny więc dziwić okrzyki na manifestacjach „precz z komuną”, wznoszone wobec opozycyjnych polityków.

(A`propos: podział „my – oni” wykorzystuje również opozycja, jednak jej odbiorcy mają inne oczekiwania i z tego powodu język opozycji nie służy jej zwolennikom do opisywania świata, przez co jej przekaz nie jest tak skuteczny.)

Podprogowo politycy prawicy budują w swoich zwolennikach przekonanie, że „oni” – ci źli – to zarówno dzisiejsza opozycja, jak i komuniści, zarówno Niemcy, Żydzi, jak i Lech Wałęsa czy Donald Tusk. Ten zbiór rozszerza się zależnie od sytuacji i potrzeb, ale jednocześnie tworzy historyczną ciągłość. Buduje historyczną narrację, zrozumiałą przede wszystkim dla Polaków niezadowolonych ze swego życia, którzy dzięki tej narracji mogą nie tylko odnaleźć się we wspólnocie podobnie czujących, nie tylko odnaleźć winnych swego złego samopoczucia – ale jeszcze do tego odkryć sens swoich życiowych problemów (wynikający z polskiej martyrologii).  To narracja równie nieprawdziwa, co groźna, realnie rzecz biorąc nie ma faktycznych ani symbolicznych łączników między dzisiejszą opozycją a komunistami, tak samo jak nie ma związku między historycznymi tragediami Polaków a nieudanym życiem dzisiejszego wyborcy. A jednak narracja ta, trafiając w silne zapotrzebowanie określonej grupy, wciąż się rozrasta i pozwala rozwijać językowej agresji.

Parlamentarzyści Kukiz`15 są w budowaniu tej narracji skuteczni – ich zwolennicy bowiem, jak można sądzić patrząc na poziom poparcia partii w sondażach i poziom zaangażowania fanów w social media – chcą, oczekują i potrzebują takiego właśnie przekazu. Bo jeśli dzięki niemu wiedzą, że nie należą do „onych”, to znaczy,
że wreszcie należą do grupy „my”, która jest dobra i uczciwa, choć wcześniej  była uciskana przez złych. Grupa ta teraz właśnie „wstaje z kolan”, czyli wydobywa się spod ucisku „manipulatorów, cyników, cwaniaków, dzikusów, złodziei
i aferzystów”.  I choć  sformułowanie o wstawaniu Polski z kolan dla innych grup odbiorców jest skrajną ironią, dla elektoratu prawicowego jest autentyczne, prawdziwe i dowartościowujące.

Trzeba jednak pamiętać, że skuteczność każdej narracji kończy się wtedy, gdy znikają jej odbiorcy. Nie wszyscy Polacy potrzebują wstawania z kolan, nie wszyscy oczekują od polityków dzielenia świata na dobrych i złych ani używania konfrontacyjnego, obraźliwego języka.  Dlatego gdybym miała odpowiedzieć
na pytanie, czy dobrą metodą dla opozycji na skuteczny przekaz jest budowanie równie twardego podziału „my – oni”, tyle że odwróconego wobec obrazu konstruowanego przez prawicę – odpowiedziałabym, że nie, że to fatalny pomysł. Dlaczego?  O tym napiszę szerzej w następnym tekście.

Dla nas wszystkich najważniejsze jest jednak pytanie o konsekwencje, jakie przyniesie konstruowanie świata za pomocą tak konfrontacyjnego języka.  Co z nami jako społeczeństwem zrobi podział na „my – oni”, radykalizowany przez lata?

To, co dziś może zrobić każdy, to uczestniczyć w debacie publicznej ze  świadomością, że ten podział nie jest rzeczywistością, tylko narzędziem do realizacji interesów konkretnych grup politycznych. Nikt z nas nie musi temu narzędziu ulegać.

 

 

Piszesz w sieci? Pisz bez błędów. Język to Twoje internetowe lustro.

Posted on by
8

Ostatnio dostałam oficjalną, mailową informację o pewnej imprezie, dość dużej, kilkudniowej. Pierwszy mail od przedstawiciela organizatorów zawierał mnóstwo błędów stylistycznych, trochę ortograficznych. Pomyślałam, że zawinił pośpiech, i nie zwróciłam na błędy większej uwagi. Ale kiedy dostałam informację prasową sformułowaną w podobny sposób, trochę się podłamałam. Bo jeśli ktoś zachęca mnie do wydarzenia o charakterze  „rozwojowym”, a słowa „Podlasie” i „Polska” pisze małymi literami, to zaczynam się zastanawiać, czy aby na pewno jesteśmy na tym samym poziomie rozwoju?

Jeśli zastanawiasz się, jak pisać w internecie, mam dla Ciebie pierwszą wskazówkę – pisz bez rażących błędów. Wielu osobom ta uwaga może się wydawać oczywista, niestety, wcale taka nie jest. Wiadomo, literówka, przeoczenie – to w tekście pisanym może się zdarzyć każdemu, zwłaszcza gdy się spieszymy albo zwyczajnie nie zauważamy drobnych błędów we własnym tekście. Czym innym są jednak rażące błędy – błędy ortograficzne w popularnych słowach,  dziwna składnia czy stylistyka. Dwa razy zastanów się, zanim wyślesz do kogoś swój tekst albo opublikujesz go na swojej stronie internetowej. Przeczytaj go kilkakrotnie. Sprawdź go nie tylko za pomocą słownika programu Word, sprawdź też samodzielnie albo poproś kogoś, by to zrobił.

Kiedy piszesz tekst, język jest Twoim zwierciadłem. Odbija Twój obraz, bardzo szybko przekazuje czytelnikowi informacje o Tobie. To właśnie na podstawie języka Twój odbiorca wyrabia sobie opinię o Tobie, sprawdza wiarygodność, reaguje pozytywnie lub negatywnie na zawartość merytoryczną. W tekście język jest tym samym, czym pierwsze wrażenie podczas pierwszego spotkania dwóch osób. Dbaj o swój językowy wizerunek.

To ważne – zwłaszcza gdy chcesz zaprezentować się jako ekspert w konkretnej dziedzinie, a także kiedy prowadzisz fanpage poważnej instytucji, organizacji czy firmy. Często znacznie większe znaczenie od tego, co piszesz, ma to, jak piszesz. Tak, wiem, żyjemy w pośpiechu, w czasach, gdy nie dba się o formę, operuje się hashtagami (a wtedy nie odmieniamy  wyrazów), skrótowcami, trzeba zmieścić się w 140 znakach na Twitterze. Rozumiem to, bo sama często mierzę się z tymi „socialmediowymi” wyzwaniami. Ale skróty i hashtagi są pewną manierą pisania w sieci i różnią się od rażących błędów językowych. Kiedy w oficjalnej informacji czytam, że mężczyzna „jest pasjonatą”, a na imprezie „każdy znajdują coś dla siebie”, mam wątpliwości co do wiarygodności organizatorów wydarzenia.

Pamiętaj, że język, jakim się posługujesz, opowiada o Tobie, jest częścią publicznego wizerunku. Mimo pośpiechu, postnowoczesności i internetu reguły poprawności językowej wciąż obowiązują – a słowniki, w których je zapisano, nadal istnieją. Jeśli masz wątpliwości, sprawdź, jak napisać wyraz czy frazę. To tak samo ważny element Twojego wizerunku, jak wyraz twarzy na zdjęciu profilowym czy logo na produkcie.

Ps. Trudno jest Ci pisać bezbłędnie? Jak sobie z tym radzisz? Może masz jakąś świetną metodę, która pomoże innym – podzielisz się nią?
A może tak jak ja – właśnie dostałaś/-eś maila z rażącymi błędami? Czy to wpływa na wizerunek nadawcy maila, czy nie ma dla Ciebie znaczenia?

JAK NIE PISAĆ – CZYLI 5 JĘZYKOWYCH PRZYKAZAŃ W SOCIAL MEDIA

Posted on by
Odpowiedz

Napisać dobry post – to sztuka. Musi być krótki, ciekawy – i napisany językiem docierającym do Twojego odbiorcy.  Sprawdź, czy przestrzegasz pięciu językowych przykazań w social media!

 

  1. NIE PRZEKLINAJ

Wydaje się oczywiste – a nie jest.  Emocje często biorą górę, a wtedy najłatwiej wyrazić je niecenzuralnym słowem. Nigdy tego nie rób, gdy jesteś osobą publiczną, reprezentujesz instytucję czy firmę!  Wulgaryzmy przynoszą tylko wstyd. Nawet jeśli twoi odbiorcy często przeklinają na co dzień – nie udowadniaj im, że jesteś spoko gościem, bo mówisz tak samo jak oni. Zapewniam Cię – ludzie chcą, żeby osoba, która ich reprezentuje, różniła się od nich na plus. A język to jedna z Twoich wizytówek. Nie potrafisz nie przeklinać? To zlikwiduj swój profil w mediach społecznościowych – po co cały świat ma wiedzieć o Twojej słabości.

 

  1. NIE KOMBINUJ

Pisz jak najprościej, prostym, zrozumiałym językiem. Trudne, branżowe słownictwo jest użyteczne, gdy rozmawiasz z osobami z branży, ale nie wtedy, gdy chcesz dotrzeć do ludzi z zewnątrz. Ten błąd bardzo często popełniają zresztą osoby specjalizujące się w marketingu internetowym – w postach piszą o SEO, contencie, e-commerce, konwersji, landing page, pozycjonowaniu – a potencjalni klienci nie rozumieją z tego zupełnie nic – i, zniechęceni, uciekają.

Prostota jest kluczem do skutecznej komunikacji.

 

  1. PIŁEŚ/PIŁAŚ – NIE PISZ

To hasło znane chyba wszystkim użytkownikom Twittera – znane, ale niekoniecznie stosowane. Jak miło jest wieczorem, po jakiejś dawce alkoholu, poczytać sobie wpisy w mediach społecznościowych, a potem odpowiednio je skomentować – zaś odpowiednio po alkoholu to zazwyczaj dosadniej, ze skrajnymi emocjami, obrażając innych. Albo bełkotliwie, chaotycznie, bez sensu. „Dzień po” czytając takie wpisy możemy się już tylko wstydzić – ale wtedy jest za późno, bo wpis zobaczyły już setki, jeśli nie tysiące osób. Nie chcesz się wstydzić za siebie – nie pisz po alkoholu.

 

  1. NIE UŻYWAJ URZĘDOWEGO JĘZYKA

Na ten błąd jestem bardzo wyczulona.  Każdy prowadzący profil firmy czy instytucji, każda osoba publiczna musi to wiedzieć: media społecznościowe to nie urzędowy biuletyn, w którym odnotowujemy swoje dokonania. Media społecznościowe to przestrzeń wymiany opinii i budowania relacji – a urzędowy język stworzono m.in. po to, by żadnych relacji nie budować.  

Kiedy czytasz: „To miasto bardzo dynamicznie się rozwija, stanowi jeden z najprężniejszych ośrodków.  Realizacja aspiracji i wykorzystanie potencjału…” – czy chce Ci się czytać dalej?  Albo: „Pan …  wziął udział w inauguracyjnym posiedzeniu XXVIII Sesji Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność””. I jeszcze: „Sąd Okręgowy w Warszawie, w sprawie o sygn. akt … stanął na stanowisku, że niewiedza lub niepamięć nie mogą być podstawami ukarania właściciela pojazdu za czyn z art. 96 § 3 kodeksu wykroczeń w zw. z art. 78 § 4 prawa o ruchu drogowym.”

Te fatalne przykłady niestety można by mnożyć.

Jak w takim razie pisać? Patrz punkt 2. To oczywiście temat warto odrębnego wpisu – zapraszam do lektury:

 

  1. NIE PRZESADZAJ Z MŁODZIEŻOWYM SLANGIEM (dozwolone do lat 18-tu!)

Skończyłeś już 18 lat? Jeśli tak, to młodzieżowy slang nie jest dla Ciebie. I to niezależnie od tego, do kogo piszesz. Uczestniczyłam ostatnio w konferencji HEMC Higher Education Marketing & Consulting w Poznaniu (HEMC – dziękuję, było bardzo inspirująco!), podczas której 15-letni uczeń opowiadał m.in. o tym, jak jego rówieśnicy postrzegają posty na stronach uczelni wyższych.  Okazało się, że młodzi oczekują postów pisanych językiem mieszanym – żeby trochę w nim było oficjalności, a trochę luzu. Kiedy dorosły pisze młodzieżowym slangiem, dla jego rówieśników brzmi to niezrozumiale, dla młodych – niewiarygodnie. Ważne więc, by znaleźć złoty środek. Przesada w żadną ze stron nie jest wskazana.

 

         KOGO WARTO CZYTAĆ:

Dobre przykłady, warte naśladowania pod względem języka, na szczęście też są. 🙂

Na Facebooku świetnie pisze Krystyna Janda, minimalistyczny styl to cecha postów na fanpage`u Roberta Biedronia, nieźle radzi sobie profil miasta Białystok – Wschodzący Białystok, na ogół skutecznie balansując między językiem urzędowym a językiem mniej oficjalnym.

Na polskim Twitterze znakomity jest gen. Stanisław Koziej – można się od niego uczyć, jak sobie radzić z hejterami. Zbigniew Hołdys językowo pozwala sobie na ordobinę więcej – ale jemu wolno. Artystom w ogóle wolno nieco więcej. 😉 Pięknie dyskutuje psycholog i trener biznesu Jacek Santorski – wymiana twittów z nim jest po prostu przyjemnością. Spośród profili polskich mediów językowo wyróżnia się „Tygodnik Powszechny” – nie jest ani zbyt poważny, ani zbyt codzienny. Warto też obserwować Norberta Maliszewskiego, specjalistę od marketingu politycznego – z wielką cierpliwością odpowiada swoim adwersarzom, nie każdy tak potrafi. 😉  Wśród posłów ciętym językiem posługuje się Borys Budka – ciętym, ale inteligentnym i nieprzekraczającym ogólnie przyjętych norm.

Kto jeszcze Twoim zdaniem świetnie sobie radzi językowo w polskich social media? Napisz – razem uzupełnimy tekst. Może nawet powstanie ranking? 😉